== Нормализација (од глобална релација до 3NF) — методологија и докази ==

Овој дел ја прикажува нормализацијата преку глобален модел и формални чекори до 3NF,
со цел елиминација на повторувања, парцијални и транзитивни зависности и аномалии
при INSERT/UPDATE/DELETE.

[attachment:normalized_ddl_schema.sql]

=== 1) Глобална универзална релација и атрибути ===

Нека глобалната релација е составена од следните 11 ентитети:

 * **Events**: `global_event_id, sql_date, month_year, year, fraction_date, is_root_event, event_code, goldstein_scale, num_mentions, num_sources, num_articles, avg_tone`
 * **Actors**: `actor_id, actor_code, actor_name, country_code, type_code`
 * **Locations**: `location_id, full_name, country_code, adm1_code, latitude, longitude, feature_id`
 * **Event Details**: `global_event_id, actor_id, location_id`
 * **Users**: `user_id, first_name, last_name, email, password_hash, role_id, last_login_date, register_date`
 * **Roles**: `role_id, role_name`
 * **Plan**: `plan_id, plan_name, max_events, max_notifications, max_predictions`
 * **Subscription**: `subscription_id, user_id, plan_id, start_date, end_date, status`
 * **Notifications**: `notification_id, user_id, event_id, notification_date, status`
 * **Predictions**: `prediction_id, event_id, actor_id, predicted_date, prediction_type, confidence_score`
 * **Conflict Risk**: `conflict_id, actor1_id, actor2_id, risk_score, predicted_date, description`
 * **Event Analytics**: `analytics_id, actor_id, event_id, date, conflict_coefficient, mentions_count, avg_tone, description`

=== 2) Клучни функционални зависности (F) ===

Изведени oд PK/FK и бизнис-правила:

 * `global_event_id → sql_date, month_year, year, fraction_date, is_root_event, event_code, goldstein_scale, num_mentions, num_sources, num_articles, avg_tone`
 * `actor_id → actor_code, actor_name, country_code, type_code`
 * `location_id → full_name, country_code, adm1_code, latitude, longitude, feature_id`
 * `user_id → first_name, last_name, email, password_hash, role_id, last_login_date, register_date`
 * `role_id → role_name`
 * `plan_id → plan_name, max_events, max_notifications, max_predictions`
 * `subscription_id → user_id, plan_id, start_date, end_date, status`
 * `notification_id → user_id, event_id, notification_date, status`
 * `prediction_id → event_id, actor_id, predicted_date, prediction_type, confidence_score`
 * `conflict_id → actor1_id, actor2_id, risk_score, predicted_date, description`
 * `analytics_id → actor_id, event_id, date, conflict_coefficient, mentions_count, avg_tone, description`

Транзитивни зависности:
 * `country_code → country_name`
 * `type_code → type_description`
 * `status → status_description`

=== 3) Прва нормална форма (1NF) ===

Сите атрибути се атомски и нема повторувачки групи.
Мултивредносните атрибути за актери и локации кај настаните се издвоени во
посебна релација со составен клуч:

{{{
EventDetails(global_event_id, actor_id, location_id)
PK = (global_event_id, actor_id, location_id)
}}}

Со ова сите релации се во 1NF.

=== 4) Втора нормална форма (2NF) ===

Критериум: кај релации со составен PK, ниту еден нефункционален атрибут да не зависи само од дел од PK.

*Проверка:*  
{{{
R_EventDetails(global_event_id, actor_id, location_id)
FDs: (global_event_id, actor_id, location_id) → ∅
}}}

Нема нефункционални атрибути што зависат од дел од составениот клуч.  
Кај сите останати ентитети PK е едноставен, па по дефиниција се во 2NF.

Со тоа сите релации се во 2NF.

=== 5) Трета нормална форма (3NF) ===

Критериум: атрибут што не е клуч да не зависи транзитивно од клуч преку друг атрибут што не е клуч.

Транзитивни зависности во глобалната релација:
{{{
country_code → country_name
type_code    → type_description
status       → status_description
}}}

Разложување со проекции:
{{{
Actors     = π_{actor_id, actor_code, actor_name, country_code, type_code}(R)
Countries  = π_{country_code, country_name}(R)
ActorTypes = π_{type_code, type_description}(R)

Locations  = π_{location_id, full_name, country_code, adm1_code, latitude, longitude, feature_id}(R)
Countries  = π_{country_code, country_name}(R)

Subscription  = π_{subscription_id, user_id, plan_id, start_date, end_date, status}(R)
Notifications = π_{notification_id, user_id, event_id, notification_date, status}(R)
Statuses      = π_{status, status_description}(R)
}}}

Lossless-join услови:
{{{
R = Actors ⨝ Countries ⨝ ActorTypes
R = Locations ⨝ Countries
R = Subscription ⨝ Statuses
R = Notifications ⨝ Statuses
}}}

Зачувување на зависности:
 * `actor_id → actor_code, actor_name, country_code, type_code` во Actors  
 * `country_code → country_name` во Countries  
 * `type_code → type_description` во Actor Types  
 * `location_id → full_name, country_code, adm1_code, latitude, longitude, feature_id` во Locations  
 * `subscription_id → …, status` во Subscription  
 * `notification_id → …, status` во Notifications  
 * `status → status_description` во Statuses  

Со ова сите транзитивни зависности се елиминирани, а сите релации се lossless и ги зачувуваат функционалните зависности.  
Затоа глобалната релација е во 3NF.

=== 6) Резултантна 3NF шема ===

 * Fact-Detail: `events`, `event_details`, `predictions`, `conflict_risk`, `event_analytics`
 * Dimensions-Master: `actors`, `locations`, `users`, `roles`, `plan`, `countries`, `actor_types`, `statuses`
 * Operational: `subscription`, `notifications`

=== 7) Финален заклучок ===

 * Нормализацијата од 11 ентитети создаде уште 3 нови референтни ентитети: `Countries`, `ActorTypes`, `Statuses`. Вкупно: 14 ентитети.
 * Индексите, UNIQUE и CHECK ограничувањата се опционални подобрувања за перформанси и квалитет на податоци и не ја менуваат нормалната форма.