1 | | = **Анализа на потребите** \\ |
2 | | |
3 | | \\ |
4 | | |
5 | | == **Што претставува архива и зошто е неопходнa во секоја институција?** |
6 | | |
7 | | Поимот архива во европски поим кој што ги подразбира сите документи произведени или примени од поединци, деловни субјекти или корпоративни тела во текот на нивните деловни ангажмани, пренесени во друга институција која се занимава со зачувување на истите документи (Архиви) [5]. Оваа дефиниција беше потврдена со Препораката на Советот на Европа (2000), која ја дефинираше „архивата“ како севкупност на документите создадени за нивните бизниси, кои потоа се пренесуваат во Архивата за трајно зачувување. Оттука, „Архива“ е институцијата која има одговорност да ги чува архивските документи. Една од главните цели на Архивата е да создаде пристап до архивираните документи. Пристапот до архивите вклучува употребливост на архивските документи во согласност со националните закони. Познато е дека Архивата ги идентификува, зачувува и обезбедува пристап до нивните важни материјали. Тие ги зачувуваат овие материјали со цел да создадат пристап и да ја подобрат нивната употребливост за информативни цели. Нивната мисија е да поттикнат отвореност, да негуваат учество на јавноста и да ја зајакнат политиката кога создаваат пристап до записи со висока вредност.\\ |
8 | | |
9 | | Архивите претрпеа низа промени во изминатите неколку децении и овие промени се одразија на науката и практиката на Архивите. Овие промени се различни и истовремени и нивните влијанија се очигледни и силни. Оваа промена на парадигмата во нивното работење е олеснета на појавни архивски концепти, меѓу кои истакнат е развојот на информациско-комуникациските технологии, што дава изразени промени во поединецот и комуникациските практики на институцијата, со што доведува до развој. Еден елемент од овие промени е односот помеѓу сеќавањето и заборавањето [5].\\ |
10 | | |
11 | | Архивите се институции за зачувување на меморијата затоа што опслужуваат голем број корисници, кои во голема мера зависат од архивските документи како неопходни извори потребни за нивното истражување. Архивите, без оглед на промените што ги претрпуваат, сè уште се очекува да ги преземат предизвиците воведени со концептот на комуникација со информации за да создадат подобра обработка на информации и испорака на услуги, за оние кои во голема мера зависат од нив, повторувајќи дека Архивите и архивските институции ќе останат релевантни дури и во денешната дигитална доба [5]. Овој аргумент е поткрепен со шест силни точки кои нагласуваат дека присуството на информатички комуникациски технологии кои ја воведоа дигиталната ера и ги лансираа архивите во практиките на дигитално архивирање, можеби нема постепено да ги исфрли традиционалните практики на архивирање.\\ |
12 | | |
| 1 | = Анализа на потребите = |
| 2 | |
| 3 | |
| 4 | {{{#!rbox type=info |
| 5 | Заменив институција со организација, бидејќи е поопшто |
| 6 | }}} |
| 7 | == Што претставува архива и зошто е неопходнa во секоја организација? == |
| 8 | |
| 9 | {{{#!rbox type=todo |
| 10 | Во скоро целиот текст на дипломската на тие места каде имате општа дискусија, дискутирате за архиви од две сосема различни гледишта. Најдобро е да се разграничи, за читателот да не ги измеша и да мисли дека сте правеле едно, а вие сте правеле друго. Едното е гледиште за Архив, како државна или јавна институција, која функционира како независна институција и чува важни материјали за јавноста кои по законска должност ѝ ги испраќаат сите субјекти, од државни инстутиции, до организации и фирми. Второто е гледиште за внатрешна организациска архива, во било која организација, која може да работи и целосно неформално. |
| 11 | |
| 12 | Во следниот текст посветувате многу внимание за Архив како јавна институција, а не за внатрешна архива, па фали делот со објаснување за внатрешна архива, а и не е јасно зошто го објаснувате овој аспект. Неопходно е да направите дистинкција, бидејќи вашата работа и софтвер не е конципиран за Архив како државна инстутуција и јавен сервис кон сите граѓани (за секој во државата да добие пристап до сите архивирани документи јавно и транспарентно), туку за внатрешна сопствена употреба, а некогаш и за употреба за документи до кои не треба целата јавност да има пристап. |
| 13 | }}} |
| 14 | {{{#!rbox type=todo |
| 15 | Тука ви недостасува референца за препораката на советот на европа. |
| 16 | Дел од речениците се нејасно напишани, треба да се искажат поинаку. |
| 17 | }}} |
| 18 | Поимот архива во европски поим ги подразбира сите документи произведени или примени од поединци, деловни субјекти или корпоративни тела во текот на нивните деловни ангажмани, пренесени во друга институција која се занимава со зачувување на истите документи (Архиви) [5]. Оваа дефиниција е потврдена и со Препораката на Советот на Европа (2000), која ја дефинира „архивата“ како севкупност на документите создадени за нивните бизниси, кои потоа се пренесуваат во Архивата за трајно зачувување. Оттука, „Архива“ е институцијата која има одговорност да ги чува архивските документи. Една од главните цели на Архивата е да создаде пристап до архивираните документи. Пристапот до архивите вклучува употребливост на архивските документи во согласност со националните закони. Познато е дека Архивата ги идентификува, зачувува и обезбедува пристап до нивните важни материјали. Тие ги зачувуваат овие материјали со цел да создадат пристап и да ја подобрат нивната употребливост за информативни цели. Нивната мисија е да поттикнат отвореност, да негуваат учество на јавноста и да ја зајакнат политиката кога создаваат пристап до записи со висока вредност. |
| 19 | |
| 20 | {{{#!rbox type=todo |
| 21 | Дел од речениците се нејасно напишани, треба да се искажат поинаку. |
| 22 | }}} |
| 23 | Архивите претрпеа низа промени во изминатите неколку децении и овие промени се одразија на науката и практиката на Архивите. Овие промени се различни и истовремени и нивните влијанија се очигледни и силни. Оваа промена на парадигмата во нивното работење е олеснета на појавни архивски концепти, меѓу кои истакнат е развојот на информациско-комуникациските технологии, што дава изразени промени во поединецот и комуникациските практики на институцијата, со што доведува до развој. Еден елемент од овие промени е односот помеѓу сеќавањето и заборавањето [5]. |
| 24 | |
| 25 | {{{#!rbox type=todo |
| 26 | Дел од речениците се нејасно напишани, треба да се искажат поинаку. |
| 27 | }}} |
| 28 | Архивите се институции за зачувување на меморијата затоа што опслужуваат голем број корисници, кои во голема мера зависат од архивските документи како неопходни извори потребни за нивното истражување. Архивите, без оглед на промените што ги претрпуваат, сè уште се очекува да ги преземат предизвиците воведени со концептот на комуникација со информации за да создадат подобра обработка на информации и испорака на услуги, за оние кои во голема мера зависат од нив, повторувајќи дека Архивите и архивските институции ќе останат релевантни дури и во денешната дигитална доба [5]. Овој аргумент е поткрепен со шест силни точки кои нагласуваат дека присуството на информатички комуникациски технологии кои ја воведоа дигиталната ера и ги лансираа архивите во практиките на дигитално архивирање, можеби нема постепено да ги исфрли традиционалните практики на архивирање. |
| 29 | |
| 30 | {{{#!rbox type=todo |
| 31 | Дел од речениците се нејасно напишани, треба да се искажат поинаку. |
| 32 | }}} |
14 | | Традиционалното архивирање е основата врз која е изградено дигиталното архивирање користејќи технологија. Процесот на извршување на активности може да се промени, но активностите и функциите на архивирање остануваат сосема исти, иако во нова средина [6].\\ |
15 | | |
16 | | == **Зошто архивите имаат иднина во дигиталната ера?** |
17 | | Иако би се двоумеле да направиме долгорочни предвидувања за социјалните и технолошките промени на историски размери, ние веруваме дека, барем гледајќи и потпирајќи се кон следните неколку децении, дигиталните архиви на институциите имаат иднина во дигиталната ера. Ги презентирам следните аргументи за поддршка на овој став [5]:\\ |
18 | | **- Постојани функции на документи и податоци**\\ |
19 | | Во текот на нивната долга историја, архивите непрестајно ја менуваат својата функција и продолжуваат да го прават тоа дури и сега. Опсегот на функциите на архивите се проширува и се менува постојано. Но, документите што се зачувуваат во нив (и податоците што ги вклучуваат документите) остануваат, сепак, непроменети. Секако, овие функции се проширија во текот на социјалната и економската еволуција, станувајќи се поспецијализирани со ширењето на дигитализацијата, добивајќи нови функции, но во суштина покажувајќи долгорочна трајност. За зачувување, пребарување, класифицирање и опишување на таквите документи, развиени се архивски стандарди и практики кои се користат во голема мера и во јавната администрација и во бизнисот. Се разбира, ова тврдење првенствено се однесува на архивите основани за административни или деловни цели, тип на институции одговорни за содржината на документите и податоците што ги чуваат. Во случајот на административните архиви, корисниците најмногу ги сакаат податоците и информациите содржани во документите за истите цели што архивите првично ги служеа - на пример, да обезбедат сертификати за претходна сопственост на имот.\\ |
20 | | **- Зачувување на физички копии** \\ |
21 | | Корисниците кои седат пред своите компјутери или сурфаат на мрежата на своите мобилни уреди се обврзани да ги гледаат дигитализираните архивски документи што се појавуваат на нивните екрани како оригинални извори, а всушност тие се создадени преку дигитализација на оригинални предмети односно хартија. Архивите (или институциите за зачувување на документи) складираат, обработуваат и прават достапни не само дигитални или дигитализирани документи и предмети од сегашното време, туку и, во зависност од нивните мандати, ги чуваат документите и предметите од претходните времиња. Оригиналите од нив, исто така, мора да се складираат и да се обезбеди нивно долгорочно зачувување во добра состојба. \\ |
22 | | **- Зачувување на контекстот**\\ |
23 | | Архивите се одговорни не само за складирање и достапност на документите и податоците содржани во нив, туку и за зачувување на меѓусебните врски помеѓу податоците и меѓу документите. Принципот на потекло бара зачувување на контекстот, постигнат со чување заедно документи од организацијата, или одредени лица (правници, службеници) што ги произведуваат, додека принципот на зачувување на оригиналниот ред бара зачувување на постоечката структура на документите во моментот на нивното примање. Овие практики се комбинираат за да создадат уште поширок контекст, со зачувување на оперативната логика што ја карактеризира организацијата што ги создава или прима документите. Од потесна перспектива, примената на описните стандарди на меѓународните архивски практики помагаат да се разјаснат и внатрешните врски меѓу групите документи и меѓусебните врски што тие ги имаат со други групи документи, вклучително и приказ на нивната историја на потекло и архивска историја.\\ |
24 | | **- Миграција на формати на документи**\\ |
25 | | Поголемиот дел од документите што ги чуваат Архивите имаат постојан формат, односно формат што овозможува пристап до документите без никакво временско ограничување. Форматот на физичкиот примерок не се менува, иако нивната состојба може да се влоши; Запирањето или враќањето на тој процес е целта на зачувување. Во текот на процесот на миграција, архивските институции не само што треба да обезбедат документите да продолжат да бидат технички читливи (видливи); тие исто така треба да гарантираат постојана автентичност и интегритет на материјалите. Сосема е малку веројатно дека документот произведен во формат на канцелариски софтвер се уште ќе може да се чита една или две децении подоцна во неговиот оригинален формат. Кога ќе стане неопходно да се конвертира оригиналниот формат, архивата исто така ќе треба да докаже дека мигрираниот документ е идентичен со оригиналниот и во форма и во содржина - особено кога документот има правно значење.\\ |
26 | | **- Институционална одговорност**\\ |
| 34 | Традиционалното архивирање е основата врз која е изградено дигиталното архивирање користејќи технологија. Процесот на извршување на активности може да се промени, но активностите и функциите на архивирање остануваат сосема исти, иако во нова средина [6]. |
| 35 | |
| 36 | |
| 37 | |
| 38 | |
| 39 | |
| 40 | == Зошто архивите имаат иднина во дигиталната ера? == |
| 41 | |
| 42 | {{{#!rbox type=todo |
| 43 | Не користете прво лице множина, бидејќи погрешно ќе се толкува. Секаде каде ќе напишете ние сметаме или ние направивме, повеќето ќе подразбираат дека сме тоа заеднички: вие како автор и јас како ментор. Напишете си во прво лице, што вие лично сметате. |
| 44 | }}} |
| 45 | Иако би се двоумеле да направиме долгорочни предвидувања за социјалните и технолошките промени на историски размери, ние веруваме дека, барем гледајќи и потпирајќи се кон следните неколку децении, дигиталните архиви на институциите имаат иднина во дигиталната ера. Ги презентирам следните аргументи за поддршка на овој став [5]: |
| 46 | |
| 47 | {{{#!rbox type=todo |
| 48 | Не е јасен овој наслов, треба да се искаже поинаку. |
| 49 | }}} |
| 50 | |
| 51 | **- Постојани функции на документи и податоци** |
| 52 | |
| 53 | {{{#!rbox type=todo |
| 54 | Дел од речениците се нејасно напишани, треба да се искажат поинаку. |
| 55 | }}} |
| 56 | Во текот на нивната долга историја, архивите непрестајно ја менуваат својата функција и продолжуваат да го прават тоа дури и сега. Опсегот на функциите на архивите се проширува и се менува постојано. Но, документите што се зачувуваат во нив (и податоците што ги вклучуваат документите) остануваат, сепак, непроменети. Секако, овие функции се проширија во текот на социјалната и економската еволуција, станувајќи се поспецијализирани со ширењето на дигитизацијата, добивајќи нови функции, но во суштина покажувајќи долгорочна трајност. За зачувување, пребарување, класифицирање и опишување на таквите документи, развиени се архивски стандарди и практики кои се користат во голема мера и во јавната администрација и во бизнисот. Се разбира, ова тврдење првенствено се однесува на архивите основани за административни или деловни цели, тип на институции одговорни за содржината на документите и податоците што ги чуваат. Во случајот на административните архиви, корисниците најмногу ги сакаат податоците и информациите содржани во документите за истите цели што архивите првично ги служеа - на пример, да обезбедат сертификати за претходна сопственост на имот. |
| 57 | |
| 58 | **- Зачувување на физички копии** |
| 59 | |
| 60 | {{{#!rbox type=todo |
| 61 | Дел од речениците се нејасно напишани, треба да се искажат поинаку. |
| 62 | }}} |
| 63 | Корисниците кои седат пред своите компјутери или сурфаат на мрежата на своите мобилни уреди се обврзани да ги гледаат дигитизираните архивски документи што се појавуваат на нивните екрани како оригинални извори, а всушност тие се создадени преку дигитизација на оригинални предмети односно хартија. Архивите (или институциите за зачувување на документи) складираат, обработуваат и прават достапни не само дигитални или дигитизирани документи и предмети од сегашното време, туку и, во зависност од нивните мандати, ги чуваат документите и предметите од претходните времиња. Оригиналите од нив, исто така, мора да се складираат и да се обезбеди нивно долгорочно зачувување во добра состојба. |
| 64 | |
| 65 | **- Зачувување на контекстот** |
| 66 | |
| 67 | {{{#!rbox type=todo |
| 68 | Дел од речениците се нејасно напишани, треба да се искажат поинаку. |
| 69 | }}} |
| 70 | Архивите се одговорни не само за складирање и достапност на документите и податоците содржани во нив, туку и за зачувување на меѓусебните врски помеѓу податоците и меѓу документите. Принципот на потекло бара зачувување на контекстот, постигнат со чување заедно документи од организацијата, или одредени лица (правници, службеници) што ги произведуваат, додека принципот на зачувување на оригиналниот ред бара зачувување на постоечката структура на документите во моментот на нивното примање. Овие практики се комбинираат за да создадат уште поширок контекст, со зачувување на оперативната логика што ја карактеризира организацијата што ги создава или прима документите. Од потесна перспектива, примената на описните стандарди на меѓународните архивски практики помагаат да се разјаснат и внатрешните врски меѓу групите документи и меѓусебните врски што тие ги имаат со други групи документи, вклучително и приказ на нивната историја на потекло и архивска историја. |
| 71 | |
| 72 | **- Миграција на формати на документи** |
| 73 | |
| 74 | Поголемиот дел од документите што ги чуваат Архивите имаат постојан формат, односно формат што овозможува пристап до документите без никакво временско ограничување. Форматот на физичкиот примерок не се менува, иако нивната состојба може да се влоши; Запирањето или враќањето на тој процес е целта на зачувување. Во текот на процесот на миграција, архивските институции не само што треба да обезбедат документите да продолжат да бидат технички читливи (видливи); тие исто така треба да гарантираат постојана автентичност и интегритет на материјалите. Сосема е малку веројатно дека документот произведен во формат на канцелариски софтвер се уште ќе може да се чита една или две децении подоцна во неговиот оригинален формат. Кога ќе стане неопходно да се конвертира оригиналниот формат, архивата исто така ќе треба да докаже дека мигрираниот документ е идентичен со оригиналниот и во форма и во содржина - особено кога документот има правно значење. |
| 75 | |
| 76 | **- Институционална одговорност** |
| 77 | |